دریای خزر در راه آرال؟ کاهش بی سابقه سطح آب و اخطار کارشناسان

به گزارش گل بخر، طی 18 سال قبل سطح آب دریای خزر حدود 36 هزار کیلومتر مربع کم شده است؛ افتی که با عقب نشینی محسوس سواحل، خصوصاً در شمال شرق این پهنه آبی، نگرانی های جدی زیست محیطی و اقتصادی برای کشورهای ساحلی به وجود آورده است. کارشناسان اخطار می دهند که در صورت نبود اقدام هماهنگ، خزر ممکنست به سرنوشت دریاچه آرال گرفتار شود.

به گزارش گل بخر به نقل از خبر آنلاین، داده های رسمی در قزاقستان نشان میدهد افت سطح آب در امتداد سواحل این کشور بازهم ادامه دارد و در سپتامبر امسال به منفی ۲۹.۳۱ متر رسیده است. طبق اعلام سازمان هواشناسی ملی «کازهیدرومت»، بخش های شمالی و شرقی خزر نسبت به سال قبل به ترتیب ۲۰ و ۱۷ سانتی متر کاهش داشته اند. طی دو دهه اخیر، بیشترین افت در شمال شرق روی داده و خط ساحلی در تعدادی نقاط ۳۰ تا ۳۵ کیلومتر عقب نشینی کرده است.

تارنمای خبری آستانه تایمز می نوسد، این تغییرات نتایج گسترده ای بر اقتصاد و محیط زیست منطقه گذاشته است؛ همچون لطمه به صنعت ماهیگیری، برهم خوردن مسیرهای مهاجرت آبزیان و مشکل تر شدن ناوبری برای کشتی های باری. همین طور اجرای پروژه های عمرانی برای تعمیق مسیر دسترسی به میدان نفتی «کاشاگان» نگرانی هایی درباره ی تهدید زیست مندان دریایی بوجود آورده است.

در واکنش به این وضعیت، قزاقستان «مؤسسه تحقیقات دریای خزر» را در بندر آکتائو تأسیس کرده است. مأموریت این مؤسسه بررسی تغییرات سطح آب، نتایج زیست محیطی، وضعیت جمعیت ماهیان و همین طور دلیلهای مرگ گسترده فوک های خزر است. این مرکز مقرر است راهبردهای حفاظتی، تکنولوژی های جدید مدیریت منابع و حتی دوره کارشناسی ارشد در رشته های اقیانوس شناسی و هیدروبیولوژی راه اندازی کند تا کمبود متخصصان این حوزه جبران شود.

هم زمان، کنشگران محیط زیست کمپین «خزر، دریای من!» را به راه انداخته اند تا آگاهی عمومی را بالا برند و همکاری میان پنج کشور ساحلی ــ آذربایجان، ایران، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان ــ را تقویت نمایند. این حرکت با هدف محافظت از اکوسیستم خزر، بهره برداری پایدار از منابع و مشارکت بیشتر جوامع محلی طراحی شده است.

کارشناسان هشدار داده اند که بدون اقدام مشترک و فوری، دریای خزر می تواند با بحران زیست محیطی مشابه دریاچه آرال رو به رو شود؛ بحرانی که نتایج آن برای تنوع زیستی، اقتصاد منطقه و میلیونها ساکن وابسته به این دریا خیلی ویرانگر خواهد بود.

پیشینه بحران کاهش سطح آب خزر

دریای خزر بعنوان بزرگ ترین پهنه آبی محصور در خشکی جهان، طی دهه های گذشته همیشه با نوسانات طبیعی سطح آب مواجه بوده است؛ بااین حال از ابتدای دهه ۲۰۰۰ روند کاهش سطح آب سرعت گرفته و در سالهای اخیر به یکی از جدی ترین چالش های زیست محیطی منطقه تبدیل گشته است. کارشناسان علت اصلی این افت را مجموعه ای از عوامل شامل افزایش دما، تشدید تبخیر، کاهش ورودی رودخانه ولگا (که بالاتر از ۸۰ درصد آب خزر را تامین می کند)، برداشت بی رویه آب در عرصه های بالادست و تغییرات اقلیمی می دانند.
مطالعات سازمان های بین المللی مانند «هلهمولتز» آلمان و گزارش های کشورهای ساحلی نشان میدهد که اگر روند فعلی ادامه یابد، سطح آب خزر تا میانه قرن امکان دارد یک تا سه متر دیگر کاهش پیدا کند. این رخداد می تواند زیست بوم های حساس شمال خزر، همچون محل های زادآوری ماهیان خاویاری و زیستگاه فوک خزری، را به شدت تهدید کند.
در دو دهه اخیر، نتایج اقتصادی این روند نیز آشکار شده است؛ بنادر شمالی با ممنوعیت تردد کشتی ها رو به رو شده اند، تأسیسات نفتی نیازمند لایروبی گسترده شده و صنایع شیلات در تعدادی مناطق گرفتار رکود شده اند. کاهش تراز آب همین طور اختلافات میان کشورهای ساحلی درباره ی خطوط ساحلی، مناطق صید و پروژه های انرژی را شدت بخشیده است.
با این وجود، پنج کشور ساحلی شامل ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان، هنوز نتوانسته اند یک چارچوب جامع و الزام آور برای مدیریت مشترک بحران کاهش سطح آب تصویب کنند. این در شرایطی است که در سالهای قبل هشدارهای مختلفی درباره ی احتمال تکرار فاجعه ای مشابه خشکی دریاچه آرال مطرح شده است؛ فاجعه ای که یکی از بزرگ ترین بحران های زیست محیطی قرن گذشته خوانده می شود.

حرف آخر اینکه این مرکز قرار است راهبردهای حفاظتی، فناوریهای جدید مدیریت منابع و حتی دوره کارشناسی ارشد در رشته های اقیانوس شناسی و هیدروبیولوژی راه اندازی کند تا کمبود متخصصان این حوزه جبران شود. را به راه انداخته اند تا آگاهی عمومی را افزایش دهند و همکاری میان پنج کشور ساحلی ــ آذربایجان، ایران، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان ــ را تقویت نمایند. این حرکت با هدف حفاظت از اکوسیستم خزر، بهره برداری پایدار از منابع و مشارکت بیشتر جوامع محلی طراحی شده است.

1404/08/28

09:55:22

5.0 /5

تگهای خبر: اكوسیستم , بو , تردد , تكنولوژی

این مطلب گل بخر را تایید می کنین؟

(1)

(0)

تازه ترین مطالب مرتبط

نظرات کاربران گل بخر در مورد این مطلب

نظر شما در مورد این مطلب

نام:

ایمیل:

نظر:

سوال:

= ۲ بعلاوه ۳