گزارش بحران آب تهران و خاورمیانه در رسانه های دنیا به گزارش گل بخر، سازمان ملل، بحران آب را کمتر از 1000 متر مکعب سرانه در سال تعریف می کند. میزان سرانه 850 متر مکعب، با جمعیت پیشبینی شده بیشتر از 90 میلیون نفر تا انتهای سال 2025، ایران را به صورت قطعی در دسته «کم آبی مطلق» قرار می دهد. الهه جعفرزاده: تهران، کلان شهر پرجمعیت ایران، امروز در آستانه یکی از جدی ترین بحران های زیست محیطی و زیرساختی تاریخ خود قرار دارد. کاهش بی سابقه بارندگی، افت شدید ذخایر سدها و وابستگی به کشاورزی و صنایع پرمصرف، پایتخت را به نقطه ای رسانده که مقامات رسمی از جیره بندی آب و حتی تخلیه اضطراری شهر سخن می گویند.این بحران اما تنها محدود به ایران نیست؛ خاورمیانه بعنوان کم آب ترین منطقه جهان، با مجموعه ای از فشارهای اقلیمی و نهادی دست وپنجه نرم می کند که آینده امنیت آب، انرژی و حتی ثبات اجتماعی را تهدید می کند.گزارش های بین المللی از الجزیره، آسوشیتدپرس، بانک جهانی و برنامه محیط زیست سازمان ملل تصویری روشن از این وضعیت ارایه کرده اند: منطقه ای که درگیر خشکسالی های پی درپی، رشد جمعیت، توسعه شهری بی برنامه و مصرف ناپایدار منابع است و ایران در خط مقدم این بحران قرار دارد.سازمان ملل، بحران آب را کمتر از ۱۰۰۰ متر مکعب سرانه در سال تعریف می کند. با جمعیت پیشبینی شده بیشتر از ۹۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۵ (تقریباً ۸۷ میلیون ساکن و ۷ میلیون مهاجر، چه قانونی و چه غیرقانونی)، میزان سرانه ۸۵۰ متر مکعب، ایران را به صورت قطعی در دسته «کم آبی مطلق» قرار می دهد.این گزارش ها حاکی از اینست که منابع آب تجدیدپذیر ایران در دو دهه گذشته بیشتر از یک سوم کم شده و هم چنین اشاره شده که کمبودهای فزاینده آب احتمالا به محرک اصلی ناآرامی های داخلی و تنش های مرزی با افغانستان، ترکیه و عراق تبدیل خواهند شد.خاورمیانه؛ بحران مشترک منطقه ای ایران تنها نیست. عراق با کاهش ۲۷ درصدی سطح آب دجله و فرات جنوب کشور را درگیر بحران انسانی کرده است. کشاورزی سنتی و وابستگی به جریان های رودخانه ای، در حالی که سدسازی های بالادست در ترکیه و سوریه جریان آب را محدود کرده، معیشت میلیونها نفر را تهدید می کند.سوریه و اردن نیز با کاهش بارندگی و رشد جمعیت شهری، بخصوص در مناطق پناهنده پذیر، با فشار بی سابقه بر منابع محدود آب روبه رو هستند. در اردن، منابع آبی به کمتر از ۱۰۰ مترمکعب سرانه در سال رسیده که پایین تر از آستانه بحران مطلق است.کشورهای حاشیه خلیج فارس، با وجود درآمدهای نفتی، بشدت به آب شیرین کنی وابسته اند. این وابستگی، همراه با مصرف بالای سرانه و توسعه شهری پرشتاب، فشار بر منابع انرژی و محیط زیست را افزایش داده است.در عربستان و امارات، پروژه های عظیم آب شیرین کنی توانسته اند کمبود را تا حدی جبران کنند، اما هزینه های زیست محیطی و انرژی این راه حل ها همچنان محل بحث است.وجه مشترک همه این کشورها تأثیر مستقیم تغییر اقلیم است: افزایش دما، کاهش بارندگی های پایدار، و افزایش رخدادهای شدید مانند سیلاب های ناگهانی و توفان های گردوغبار. این تغییرات نه فقط منابع آب را کاهش داده اند، بلکه کیفیت زندگی شهری، امنیت غذایی و ثبات اجتماعی را نیز تحت تأثیر قرار داده اند. در خیلی از شهر های بزرگ، از تهران تا بغداد و اَمّان (پایتخت اردن)، کم آبی دیگر یک بحران مقطعی نیست، بلکه به خصوصیت دائمی زندگی روزمره بدل شده است. تهران در آستانه نقطه شکست ذخایر سدهای کلیدی تهران به پایین ترین سطح تاریخی خود رسیده اند. سد امیرکبیر تنها ۸ درصد ظرفیت خویش را داراست و سد لتیان با ذخیره ای حدود ۹ میلیون مترمکعب کمتر از ۱۰ درصد پر است. این ارقام نشان می دهند که منابع تامین آب آشامیدنی پایتخت عملا در وضعیت بحرانی قرار دارند. کاهش بارش نیز این وضعیت را تشدید کرده است؛ داده های سازمان هواشناسی ایران نشان میدهد بارندگی سال آبی جاری نسبت به میانگین بلند مدت ۴۰ درصد کاهش یافته و در استان تهران حتی از کاهش صد درصدی بارش نسبت به سال قبل خبر داده می شود. سد امیرکبیر این شرایط موجب شد تا رئیس جمهور، چندی قبل اخطاری صادر کند بر اساس این که اگر تا پایان آبان بارش رخ ندهد، آب تهران جیره بندی خواهد شد و در صورت ادامه خشکسالی، تخلیه پایتخت بعنوان سناریوی اضطراری مطرح است. چنین اخطار بی سابقه ای نشان میدهد که بحران آب از سطح پیشبینی های اقلیمی فراتر رفته و به تهدیدی مستقیم به منظور زندگی روزمره شهروندان بدل شده است. تحریم ها چقدر بر بحران آب ایران دامن زده اند؟ تحریم ها دسترسی ایران را به تکنولوژی های جدید مدیریت آب، همچون سیستم های کنترل آبیاری مبتنی بر ماهواره، تجهیزات پیشرفته آب شیرین کن، فناوری های بازیافت آب و سنسورهای پایش را محدود کرده اند. پیش از تشدید تحریمها (قبل از ۲۰۱۰)، کشور ما چندین پروژه مشترک با متحدان اروپایی و ژاپنی در حوزه بهره وری آب و استفاده مجدد از فاضلاب داشت؛ که بیشتر این پروژه ها بعد از ۲۰۱۲ متوقف شدند. در طول این سال ها محدودیت های بانکی بین المللی و زنجیره های تأمین، مانع تهیه لوازم جانبی برای آب شیرین کن ها و زیرساخت های پمپاژ شده اند و ناکارآمدی و اتلاف را افزایش داده اند. به صورتی که تهران و مشهد در سال ۲۰۲۵ با کمبود بی سابقه آب روبه رو شده اند؛ برخی سدها کمتر از ۵ درصد ظرفیت دارند. در چنین شرایطی، بانک جهانی به علت محدودیت های سیاسی و اقتصادی، نقش مستقیم و پررنگی در ایران ایفا نکرده است.محرومیت از نظام مالی جهانی (سوئیفت و تحریم های ثانویه) نیز دسترسی ایران به وام های چندجانبه یا منابع مالی بین المللی بخش آب، مانند بانک جهانی، بانک توسعه آسیا یا صندوق سبز اقلیم را محدود یا مسدود کرده است. از طرفی، دولت برای تضمین امنیت غذایی در وضعیت تحریم، دولت مشوق های تولید داخلی محصولات اساسی را افزایش داد؛ حتی برای محصولات پرمصرف آب مانند گندم. این سیاست راهبردی خودکفایی، برداشت آب زیرزمینی را تشدید و تنوع کشت بسمت محصولات کم مصرف آب را تضعیف کرد.پیامدهای زیست محیطی و کشاورزی فرونشست زمین در اطراف تهران، که دست کم ۲۵ درصد جمعیت ایران را در خود جای داده، می تواند ظرف چند سال به یک متر برسد؛ که این مسئبله به صورت مستقیم با برداشت بی رویه آب های زیرزمینی مرتبط می باشد. از دست رفتن منابع زیرزمینی همینطور شوری خاک و آب را زیاد می کند، حاصلخیزی کشاورزی را تضعیف و امنیت غذایی بلند مدت را تهدید می کند.هم چنین فرونشست می تواند ظرفیت سفره های آب را به صورت دائمی کاهش و الگوهای طبیعی زهکشی را تغییر دهد. طبق گزارش های جهانی، ایران حدود یک میلیون چاه دارد که نیمی از آنها غیرقانونی هستند. علاوه بر این، برداشت بی رویه سفره های آب بخصوص در فلات مرکزی و اطراف تهران، بحران آب را در سرزمین ما تشدید کرده است..در این بین، کشاورزی هم بیشتر از ۹۰ درصد منابع آب کشور را مصرف می کند؛ به طور عمده با آبیاری غرقابی برای محصولات پرمصرف آب مانند: گندم، یونجه و هندوانه..حرف آخر اینکه این گزارش ها نشان دهنده این است که منابع آب تجدیدپذیر ایران در دو دهه گذشته بیشتر از یک سوم کم شده و هم چنین اشاره شده که کمبودهای فزاینده آب احیانا به محرک اصلی ناآرامی های داخلی و تنش های مرزی با افغانستان، ترکیه و عراق تبدیل خواهند شد. سد امیرکبیر تنها ۸ درصد ظرفیت خود را داراست و سد لتیان با ذخیره ای حدود ۹ میلیون مترمکعب کمتر از ۱۰ درصد پر است. کاهش بارندگی هم این وضعیت را شدت بخشیده است؛ داده های سازمان هواشناسی ایران نشان میدهد بارش سال آبی جاری نسبت به میانگین دراز مدت ۴۰ درصد کاسته شده و در استان تهران حتی از کاهش صد درصدی بارندگی نسبت به سال قبل خبر داده می شود. 1404/08/25 12:33:45 5.0 /5 7 تگهای خبر: آبیاری , امنیت , بارندگی , بو این مطلب گل بخر را تایید می کنین؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط ساخت و ساز اطراف کاخ گلستان و خطر فرونشست آغاز اولین موج جدی بارندگی های پاییزی رکوردشکنی بیماران آلودگی هوا در یک استان اعلام وضعیت بنفش آلودگی هوا در این استان نظرات کاربران گل بخر در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۲ بعلاوه ۵