فاجعه فرونشست های غیرقابل بازگشت در 106 دشت کشور به گزارش گل بخر، منوچهر شیرزایی، زمین فیزیک دان دانشگاه ویرجینیا تک، اظهار داشت: بیشتر فرونشست های در رابطه با آب زیرزمینی در ایران برگشت ناپذیرند، که شدت تخلیه سفره های زیرزمینی را نشان میدهد. شهرهایی چون تهران، کرج، مشهد، اصفهان و شیراز مستقیماً درگیر این بحران اند. تنها در کرج بیشتر از 23 هزار نفر در مناطق با خطر بالا زندگی می کنند. به گزارش گل بخر به نقل از خبر آنلاین، تحقیقات جدید توسط دانشگاه ویرجینا تک آمریکا و لیدز انگلیس نشان داده است برداشت بی رویه آب از سفره های زیرزمینی در ایران باعث فرونشست گسترده زمین در پهنه ای به وسعت ایالت مریلند آمریکا (حدود ۳۱.۴۰۰ کیلومتر مربع) شده است؛ پدیده ای که حدود ۶۵۰ هزار نفر را در معرض خطر فرونشست و کمبود آب شیرین قرار داده است. تسنیم در خبری نوشت: تصاویر ماهواره ای نشان داده است بیشتر از ۳۱ هزار و ۴۰۰ کیلومتر مربع از اراضی ایران معادل دو درصد از کل کشور با سرعتی بیشتر از ۱۰ میلی متر در سال درحال فرورفتن است. در بعضی مناطق، مانند حوالی شهر رفسنجان در مرکز ایران، زمین هر سال بیشتر از ۳۴ سانتی متر پایین تر می رود؛ رقمی بی سابقه در جهان. این پدیده که با عنوان «فرونشست زمین» شناخته می شود، پیامدهایی فراتر از فرو رفتن خاک دارد و کارشناسان اخطار می دهند تغییرات سطح زمین می تواند منجر به بحران آب، ناامنی غذایی، تخریب زیرساخت ها و ترک خوردگی سازه های شهری شود. بخش مهمی از این بحران هم ناشی از تداوم خشکسالی در ایران است. پایش از فضا حدود ۶۰ درصد منابع آبی ایران از سفره های زیرزمینی تأمین می شود. جسیکا پین، پژوهشگر دکتری در دانشکده زمین و محیط زیست دانشگاه لیدز بریتانیا، و همکارانش جهت بررسی اثرات برداشت آب بر سطح زمین، از داده های راداری ماهواره های Sentinel-۱ متعلق به آژانس فضایی اروپا استفاده کردند. این داده ها تغییرات سطح زمین ایران را در فاصله سالیان ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۲ ثبت کرده اند. نتیجه پژوهش، شناسایی ۱۰۶ منطقه فرونشستی در تمام کشور بود. به گفته پین، نرخ فرونشست در ایران از سریع ترین نمونه های جهان است. وی می گوید: ما حدود ۱۰۰ نقطه را یافتیم که سرعت فرونشست در آنها بیشتر از ۱۰ میلی متر در سال است، در صورتیکه در اروپا موارد شدید به طور معمول از ۵ تا ۸ میلی متر فراتر نمی روند. او اضافه کرد: ۷۷ درصد از این مناطق در مجاورت اراضی کشاورزی قرار دارند که مستقیماً با برداشت آب زیرزمینی ارتباط دارد. برای مثال، در اطراف رفسنجان، منطقه ای خشک با مزارع پسته برداشت سنگین آب از سفره ها سبب فرونشست سالانه ۳۴ سانتی متری شده است. پین توضیح داد: شاید این رقم در ظاهر زیاد به نظر نرسد، اما طی ۱۰ سال، زمین حدود ۳ تا ۴ متر پایین می رود؛ این بسیار جدی است. در منطقه بردسکن در شمال ایران هم محدوده فرونشست به ۱۱۱۰ کیلومتر مربع رسیده که نسبت به بررسی مشابه در سال ۲۰۰۸ حدود ۴۰ درصد افزایش نشان داده است. فرونشست غیرقابل بازگشت بخش عمده فرونشست ها در ۱۰۶ دشت ایران، غیرقابل بازگشت هستند. منوچهر شیرزایی، زمین فیزیک دان دانشگاه ویرجینیا تک، می گوید: نتیجه چشم گیر این پژوهش آن است که بیشتر فرونشست های در رابطه با آب زیرزمینی در ایران برگشت ناپذیرند، که شدت تخلیه سفره های زیرزمینی را نشان داده است. شیرزایی تاکید کرد: شهرهایی چون تهران، کرج، مشهد، اصفهان و شیراز مستقیماً درگیر این بحران اند. تنها در کرج بیشتر از ۲۳ هزار نفر در مناطق با خطر بالا زندگی می کنند. اما خطر اصلی، از دست رفتن دائمی ظرفیت ذخیره آب است.شیرزایی اخطار داد: با ادامه فشردگی سفره های آب زیرزمینی، بخش زیادی از ظرفیت ذخیره برای همیشه از بین می رود. این روند، کم آبی را در دوره های خشکسالی تشدید و تاب آوری در مقابل تغییرات اقلیمی را می کاهد، به صورتی که جبران آن تقریبا نا ممکن خواهد شد. پین در توضیح تفاوت سفره های زیرزمینی با مخازن سطحی اظهار داشت: وقتی از یک سد بیش از اندازه آب برداشت شود، سطح آب پایین می آید اما با بارش باردیگر پر می شود. در سفره های زیرزمینی، شرایط متفاوت است؛ وقتی حجم برداشت از ورودی آب بیشتر شود، ساختار متخلخل خاک فشرده می شود و دیگر امکان بازگشت ندارد. او اضافه کرد: سفره ها مانند سطلی از شن و گل اند. زمانی که آب میان دانه های خاک تخلیه شود، ذرات نمی توانند وزن لایه های بالایی و سازه های سطحی را تحمل کنند، بنابراین زمین فشرده و فرورفته می شود. حتی اگر در سالیان بعد بارش افزایش یابد، آب تازه نمی تواند سطح زمین را به حالت اولیه بازگرداند. این مورد پیامدهایی جدی دارد؛ همچون ایجاد شکاف های عمیق، ناپایداری سازه ها، و تخریب جاده ها و خطوط راه آهن. به گفته پین، همکاران ایرانی اش گزارش داده اند که در بعضی مناطق، ساختمان ها به علت نشست زمین تخلیه و رها شده اند. ایران در بین شدیدترین نقاط فرونشست جهان فرانچسکا چینیا، پژوهشگر مؤسسه علوم جوی و اقلیم در رم ایتالیا هم می گوید وضعیت ایران شباهت زیادی به شرایط کشورهایی مانند مکزیک، آمریکا، چین و ایتالیا دارد. او اضافه کرد: نرخ فرونشست در ایران قابل مقایسه با مکزیکوسیتی و دره مرکزی کالیفرنیاست و این کشور را در بین شدیدترین کانون های فرونشست زمین در جهان قرار می دهد. در برخی کشورها، این پدیده حتی به فاجعه های انسانی انجامیده است؛ برای مثال، در مکزیک فرونشست زمین به سقوط یکی از خطوط مترو در سال ۲۰۲۱ منجر گردید که در آن ۲۶ نفر جان باختند. بطور خلاصه، وی می گوید: ما حدود ۱۰۰ نقطه را یافتیم که سرعت فرونشست در آنها بیشتر از ۱۰ میلی متر در سال است، در صورتی که در اروپا موارد شدید به صورت معمول از ۵ تا ۸ میلی متر فراتر نمی روند. فرونشست غیرقابل بازگشت بخش عمده فرونشست ها در ۱۰۶ دشت ایران، غیرقابل بازگشت هستند. این روند، کم آبی را در دوره های خشکسالی تشدید و تاب آوری در مقابل تغییرات اقلیمی را می کاهد، به صورتی که جبران آن حدودا نا ممکن خواهد شد. منبع: گل بخر 1404/07/16 11:20:09 5.0 /5 24 تگهای خبر: بو , خشكسالی , دانش , دكتر این مطلب گل بخر را تایید می کنین؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط دستگیری شکارچیان غیر مجاز در تهران آئین نامه های محیط زیستی برنامه هفتم نهائی شده است اداره کل هواشناسی استان تهران اطلاعیه داد خبر بد از دریاچه ارومیه نظرات کاربران گل بخر در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۳ بعلاوه ۵