سد سازی در ترکیه یا سوءمدیریت در کشور چرا آسمان ایران تیره شد؟
گل بخر: فروردین ماه 1401 از یک جهت ماه بی سابقه ای بود. از آن رو که آسمان مناطق مرکزی و حتی شرقی کشور درگیر آلودگی هوا با گرد و غبار عجیبی بود که تا حالا در کشور سابقه نداشت.
به گزارش گل بخر به نقل از خبر آنلاین، اگر زمانی فقط از سم ستوران غبار به هوا برمی خاست، حالا دیگر بدون هیچ سواری، غبار تمام آسمان ایران را گرفته است. غبار و آلودگی شدید هوا که موجب شد از مشهد در شمال شرق تا اهواز در جنوب غرب، از اصفهان و یزد تا تهران و کرمانشاه و لرستان و ایلام، همه جای ایران گرفتار مشکل آلودگی هوا شود.
غباری که زمانی تنها در کرانه های شرقی هورالعظیم و هورالهویزه نفس مردم خوزستان را تنگ می کرد، حالا دیگر در تمام ایران سایه افکنده و تقریبا همه استانها با این غبار چند هفته ای است که درگیرند. حتی استانهای شمالی کشور که پشت دیوارهای بلند کوهستان البرز قرار دارند هم برای نخستین بار در طول تاریخ گرفتار مشکل غبار شدند و آسمان گیلان هم خاک آلود شد.
گزارش ها و هشدارهای گوناگون هواشناسی در هفته های گذشته به طور مداوم از ادامه گرد و غبار در کشور خبر می دهد و می گوید مردم باید مراقب سلامت خود باشند. گزارش هایی که در اوج آلودگی هوا منتشر گردید نشان داد عملا همه استانهای کشور درگیر با پدیده غبار هستند و آلودگی هوا ناشی از گرد و خاک در ۱۸ استان به شدت بالاست.
گرد و غبار موجب شد در خیلی از استانها حالت تعطیلی حاکم شود و عملا خیلی از کسب وکارها، مدارس و ادارات تعطیل اجباری شدند. در تهران هم با توجه به این که استاندار گفته بود کمیته ویژه شرایط اضطرار آلودگی هوا تشکیل خواهد شد ولی این کمیته عملا تهران را تعطیل نکرد هرچند شاخص آلودگی در تهران به شدت بالا بود و تا حدود ۵۰۰ در بعضی ایستگاه های هواشناسی و محلات پایتخت رسید. حتی برخی از ایستگاه های سنجش آلودگی هوا به سبب افزایش ناگهانی آلودگی از کار افتادند و دستگاهها خراب شد.
عدم تعطیلی تهران البته موجب اعتراضاتی هم شد و حتی اعضای شورای شهر به شدت معترض شدند که چرا با وجود رسیدن شاخص آلودگی هوا به حد بسیار خطرناک، همچنان ادارات و مدارس باز هستند و از تعطیلی خبری نیست؟ عضو دیگر شورای شهر اعتراض کرد که چرا از مسکن همیشگی که برای گریز از لطمه های فراوان آلودگی هوا استفاده می شد، اینبار خبری نیست و دولت حتی هزینه تعطیلی یکی دو روزه تهران را به جان نخریده است.
انفجار آلودگی هوا در اثر غبار در تهران به حدی بود که مردم هم معترض شدند چرا دولت حاضر نیست برای بهبود وضعیت هوا، چند روزی مدارس و ادارات را تعطیل کند. برخی مسولان سابق محیط زیست عنوان کردند دولت ها بطور عموم حاضر نیستند هزینه های تعطیلی تهران را به خود بخرند و اصولا کمتر زیر بار تعطیل کردن پایتخت می روند.
یک نماینده مجلس در پاسخ به این انتقادها گفت تعطیل کردن ادارات در تهران انتخاب بدتری بود و دولت باید بین بد و بدتر انتخاب می کرد. در این بین وزارت بهداشت هم تنها سفارش کرد حالا که تهران تعطیل نیست، مردم تا می توانند از خانه ها خارج نشوند و به نکات بهداشتی هنگام آلودگی هوا و اصول مراقبت از خود در وضعیت این چنینی عمل کنند.
یکی از تفاوت های بزرگ غبار فروردین ۱۴۰۱ با غبار سالهای قبل، منشا داخلی آن هاست که نشانه های آشکاری برای این مساله وجود دارد. همچون این که زمان وزش باد شدید در استانهای داخلی و مرکزی کشور همچون تهران و یزد، ناگهان هوا تیره و تار می شود و غبار و گرد و خاک همه جا را می گیرد. طوری که می توان گفت وزش باد خیلی شدید در استان ها، مقارن می شود با خیزش ناگهانی خاک و غبار تا آسمان را تیره و تار کند. بدین جهت باید در منشا خارجی بودن همه غبار و ریزگردی که آسمان شهرها را سیاه کرده، بطور جدی شک کرد.
با این حال تعدادی از گزارش ها می گوید منشا این غبار را باید در کشورهای همجوار و به ویژه پروژه های سدسازی در منطقه بالادست میانرودان (حوضه آبریز علیای بین النهرین) در کشور ترکیه جستجو کرد. برخی گزارش ها می گوید ترکیه از حدود ۲۰ سال پیش به دنبال احداث سد ایلیسو بر بالا دست رودخانه دجله بود. از همان شروع کار هم نتایج فاجعه بار ناشی از این پروژه آشکار شده بود تا جایی که پیمانکار انگلیسی این سد یعنی شرکت بالفور بیتی، بعد از مطالعات اولیه و انتقادهای از نتایج گوناگون اجرای این پروژه رسما از آن کنار کشید.
سیاری از متخصصان و کارشناسان محیط زیستی از شروع قرن ۲۱ نسبت به ابعاد فاجعه بار محیط زیستی این پروژه هشدار می دادند. حتی یک مقاله علمی هم در این زمینه در نشریه Public Archaeology به چاپ رسیده است. در این مقاله به زبان انگلیسی بر نتایج خطرناک این پروژه بر محیط زیست و وضعیت اقلیمی، منابع آب منطقه و همین طور نابودی آثار باستان شناختی فراوان و نیز پیامدها و اهداف سیاسی پشت این پروژه مثل جابه جایی جمعیت پرداخته شده است.
عملیات سد ایلسو که حجم مخزن آن بسیار بزرگ تر از حجیم ترین مخزن سد در ایران یعنی کرخه است از سال ۲۰۰۶ رسما شروع شد و الان تهدیدی برای محیط زیست منطقه همچون کشورهای پایین دست دجله یعنی عراق، سوریه و ایران بشمار می رود.
برخی گزارش های دیگر هم گفتند کشورهای همسایه غربی ایران به شدت خودخواه هستند که اینطور موجب مشکل در داخل مرزهای ما شده اند.
نویسندگانی هم پیدا شده اند که می گویند دولت عامل اصلی آلودگی هوا بر اثر گرد و غبار است. حسین آخانی، از استادان بنام محیط زیست در این زمینه نوشته: بااینکه دولت عامل اصلی مشکلات محیط زیستی ایران است، اما این دولت بر خلاف آنچه یک عده فکر می کنند اتفاقا به بخش بیشتر مردم بیشترین شباهت را دارد. مدیران ما از بین برجستگان علمی نیستند که بتوانند صلاح آینده کشور را به درستی تشخیص دهند. آنها مانند مردمان عادی رفتار می کنند که باری به هر جهت امروز را به فردا بگذارنند. برای آنها منافع کوتاه مدت با اهمیت تر از پایداری این سرزمین در آینده است. منافع جناحی را به منافع ملی ترجیح می دهند. دقیقا مانند خودمان که منافع شخصی را به منافع عمومی ترجیح می دهیم.
۲۳۳۲۳۱
منبع: گل بخر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب