در قالب یك پژوهش بررسی شد؛ چه عواملی باعث گسترش گرد و غبار در شرق اصفهان شد؟ به گزارش گل بخر اصفهان نتایج یک تحقیق در تعیین درجه اهمیت تشدید بیابانزایی و بروز ریزگردها در پایلوت سگزی- رودشت نشان داده است بعد از عوامل آب و کشاورزی به ترتیب عوامل اقتصادی، مدیریت، سیاست و قوانین، اجتماعی و در نهایت عوامل توسعه و تکنولوژیک قرار دارد. امروزه پدیده گرد و غبار به یکی از جدی ترین مسائل محیط زیستی پیش روی بشر تبدیل گشته است. ایجاد گرد و غبار مؤثر از عوامل طبیعی و انسان ساخت است که بخش انسانی آن به طور عمده نوعی واکنش به تغییر پوشش و کاربری اراضی است. آثار ناشی از پدیده گرد و غبار تا فاصلة ۴۰۰۰ کیلومتری از منبع اصلی پراکنش، خسارات زیادی در زمینه های کشاورزی، صنعتی، حمل و نقل و سیستم های مخابراتی به وجود می آورد.از مهم ترین شرایط به وجود آمدن گرد و غبار در کنار هوای ناپایدار، وجود یا نبود رطوبت است؛ بگونه ای که در صورت وجود رطوبت، بارش و طوفان و رعد و برق و در صورت نبود رطوبت، طوفان گرد و غبار ایجاد می شود.مهم ترین کانون تولید گرد و غبار در استان اصفهان، کانون سگزی- رودشت است که این کانون با مساحت ۸۰۱ هزار و ۵۲۰ هکتار در شرق شهر تاریخی اصفهان واقع شده است. در پژوهشی که توسط اصغر صالحی و پریسا کرباسی انجام شد؛ شناسایی نقش عوامل مختلف و وزن هر یک در ایجاد و گسترش گرد و غبار در شرق اصفهان مورد بررسی قرار گرفت.منطقه مورد مطالعه، با وجود قابلیت های اقتصادی فراوان، به دلیل خشکسالی، کاهش فعالیتهای کشاورزی، نبود فرآیندهای اشتغالزا و به تبع آنها بیکاری و کمبود تقاضا برای نیروی کار در وضعیت عدم تعادل قرار دارد که این عدم تعادل در سالهای آینده به علت کاهش منابع آب و افزایش ریزگردها بحرانی تر می شود.این پژوهش با هدف تعیین چگونگی سهم عوامل مختلف در ایجاد و گشترش گرد و غبار در شرق اصفهان و وزن هر کدام انجام شد.این پژوهش که از نوع پژوهش های پیمایشی است، برای دستیابی به اهداف پژوهش متناسب با جامعه آماری طرح، پرسشنامه هایی طراحی شد. علاوه بر این، به منظور کسب اطلاعات بیشتر از روش های مصاحبه نیمه باز، مشاهده هم استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از روش های مختلف تحلیل آماری توصیفی و استنباطی همچون تحلیل عاملیpca (آنالیز فاکتور)، روش تحلیل شبکه دست اندرکاران به کمک نرم افزار SPSS/PC+ و تاپسیس استفاده شده است.صالحی و کرباسی در این پژوهش اعلام نمودند که به صورت کلی ایجاد و گسترش گرد و غبار در شرق اصفهان متأثر از عوامل گوناگونی شکل گرفته است؛ اما مسلما نقش این عوامل یکسان و هم وزن نبوده و اهمیت آنها به مجموعه عوامل تشکیل دهنده محیط جغرافیایی متفاوت وابسته بوده و این همان چیزی است که به هر ناحیه ای هویت ویژه بخشیده است.به گفته این پژوهشگران یکی از مهم ترین منابع تولید گرد و غبار، اراضی کشاورزی رها و تخریب شده است. ذرات معلق حاصل از فرسایش بادی در این اراضی زراعی حاوی انواع مواد شیمیایی حاصل از مصرف کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات با دوره ماندگاری زیاد است که سلامت جوامع شهری و روستایی را به مخاطره می اندازد. ریزگردهای برخاسته از اراضی کشاورزی رهاشده در اثر خشکی زاینده رود به علت وجود مواد سمی شیمیایی در آنها نسبت به ریزگردهایی که از بیابان ها به هوا بلند می شود، به مراتب خطرناک تر است.تالاب گاوخونی به کانون بزرگ تولید ریزگردهای حاوی فلزات سنگین در منطقة مرکزی کشور تبدیل گشته است؛ ازاین رو منطقه شرق اصفهان به علت شرایط ویژه ای که ازنظر فعالیت ها و فرایندهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی دارد و با عنایت به محدودیتی که در منابع پایه، عوامل تولید، تنوع محصولات و امکانات دارد، در تعامل با روندهای فرهنگی، علم و فناوری، اقتصادی، اجتماعی، نهادی، سیاسی و زیست محیطی در شرایط فعلی ناتوان است. محدوده مطالعاتی بر خلاف قابلیت های اقتصادی فراوان، به علل مختلف و بخصوص مشکل بیابان زایی در وضعیت عدم تعادل قرار دارد.صالحی و کرباسی با اشاره به اینکه در ارزیابی شاخصهای بیابان زایی انسان ساخت، عوامل بسیار زیادی دخیل هستند که شناسایی و لحاظ کردن هرچه بیشتر آنها بر اعتبار نتایج خواهد افزود، معتقدند که به صورت کلی شاخص ها به پنج دسته عوامل اجتماعی اقتصادی، مدیریت، سیاست و قوانین، توسعه و تکنولوژیک و در نهایت آب و کشاورزی تقسیم بندی شد.این پژوهشگران با اشاره به اینکه تعیین درجه اهمیت هر عامل حکایت از اهمیت بسیار زیاد عوامل آب و کشاورزی( در تشدید بیابانزایی و بروز ریزگردها در پایلوت سگزی- رودشت دارد، معتقدند که بعد از عوامل آب و کشاورزی به ترتیب عوامل اقتصادی، عوامل مدیریت، سیاست و قوانین، عوامل اجتماعی و در نهایت عوامل توسعه و تکنولوژیک قرار دارند. میزان خسارت اقتصادی تنها بخشی از خسارات عظیمی است که این پدیده بر سیستم محدوده تحقیق کرده است.در این پژوهش مشخص شد که زاینده رود تاکنون به مثابه کریدور حیاتی توسعة استان نقش ایفا کرده است؛ ولی به علت رعایت نشدن اصول استفاده از منابع تجدیدپذیر متناسب با میزان تجدیدپذیری و تمرکز بیش از اندازه فعالیت ها در این حوزه، کریدور حیاتی اســتان رو بــه نــابودی و آلودگی شدید می باشد و رواناب اصلی استان که شریان اصلی فعالیت ها به حساب می آید به رودخانة فصلی تبدیل گشته است. این عامل در تشدید بیابان زایی شرق اصفهان بسیار تأثیرگذار بوده است.مجموع نظرات کارشناسان خبره هم مؤید همین مطلب است. تعیین درجه اهمیت هر عامل حاکی از اهمیت بسیار زیاد عوامل آب و کشاورزی در تشدید بیابان زایی و بروز ریزگردها در پایلوت سگزی- رودشت است، به صورتی که از ده عامل بررسی شده در این بعد، چهار عامل یا شاخص از عوامل اصلی محسوب می شوند. بعد از عوامل آب و کشاورزی به نظر کارشناسان خبره عوامل اقتصادی قرار دارند. عوامل مدیریت، سیاست و قوانین، سومین دسته ازنظر اهمیت هستند. عوامل اجتماعی هم از نظر اهمیت در رتبه چهارم قرار دارند و درنهایت عوامل توسعه و تکنولوژیک کمترین تاثیر را در تشدید و بروز بیابان زایی دارند.این پژوهشگران در نهایت نتیجه گرفتند که ظرفیت سازگاری ساکنان برای فائق آمدن و انطباق موفقیت آمیز با شرایط مختلف ازجمله منابع مالی، شبکه های مشارکتی، دانش و اطلاعات، زیرساخت و فناوری هم اکنون در منطقه کم است. در اراضی خصوصی سگزی- رودشت هیچ گونه برنامه یا تلاشی برای حفظ طبیعت وجود ندارد. کشاورزی حفاظتی، مالچ پاشی، نگاههای حفاظت از محیط زیست و کشت گیاهان بادشکن در اطراف مزارع برای پیشگیری از فرسایش بادی دیده نمی گردد.حفاظت طبیعی به مثابه نوعی از کاربری اراضی محسوب نمی شود؛ همینطور تثبیت مراتع محدود بوده است و تلاش ها با دادن امتیاز چرای آزاد یا به علل دیگر به خطر می افتند. کشت گونه های درختچه ای محافظ از بیابان زایی در منطقه مثبت بوده، ولی تاغزارها سبب افزایش موش ها و پیرو آن شیوع بیماری سالک شده است. تبدیل مناطق طبیعی به شهری یا کشاورزی و چرای آزاد دام به همراه فعالیتهای معدنی، بقایای محدود مراتع را تخریب کرده است.پژوهش «نقش عوامل انسان ساخت در بیابانزایی شرق اصفهان» در شماره ۴۲ نشریه برنامه ریزی فضایی دانشگاه اصفهان در سال ۱۴۰۰ منتشر گردید. 1400/06/31 16:33:08 5.0 /5 690 تگهای خبر: آلودگی , باد , بو , تكنولوژی این مطلب گل بخر را تایید می کنین؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط پیش بینی وضعیت هوا طی پنج روز آینده کالاهای اساسی به قدر لازم موجود است انجام تعهد سازمان محیط زیست برای تأمین برق مصرفی از انرژی های تجدیدپذیر ظرف یک ماه تحریم های ظالمانه مانع از مقابله مؤثر با تغییرات اقلیمی شده است نظرات کاربران گل بخر در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۷ بعلاوه ۳