به مناسب روز جنگل رمز حیات ؛
حفاظت از جنگلها نیازمند همکاری تمام دستگاه هاست
در ایران هشتم مرداد ماه را به نام روز «جنگل رمز حیات» نامیده اند تا نقشی که درختان در تأمین آب، هوا و امنیت غذایی، ایفا می کنند مورد توجه قرار گیرد. یک متخصص جنگلها ضمن اشاره به کاهش سطح جنگل های ایران طی سالهای اخیر، بر لزوم همکاری تمام دستگاه ها در زمینه حفاظت از جنگل های کشور تاکید نمود.
آرش دریک در گفتگو با ایسنا، ضمن اشاره به این که جنگلها جزو مهم ترین منابع تجدیدشونده هستند، اظهارکرد: تراکم و پراکندگی جنگلها در تمام جهان به تناسب شرایط اقلیمی و نوع خاک منطقه متفاوت می باشد و اگر آنها را مورد بی مهری قرار دهیم زمینه نابودی آنها را فراهم خواهیم کرد.
به گفته این متخصص جنگلها، برپایه آمار سال ۲۰۰۱ سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، مساحت جنگل های ایران حدود ۱۲.۴ میلیون هکتار برآورد شده بود که ۷.۴ درصد از سطح کل کشور را شامل می شد. این در حالیست که طبق آخرین آمار این سازمان در سال ۲۰۰۹، این مساحت به ۱۱.۰۷ میلیون هکتار کاهش یافته و در یک بازه زمانی کمتر از ۱۰ سال بیشتر از یک میلیون هکتار جنگل را در کشور از دست دادیم که این مسئله جای تامل دارد.
وی افزود: سهم سرانه هر ایرانی از جنگل کمتر از دو دهم هکتار یعنی؛ یک چهارم سرانه جهانی است. ازاین رو لازم است توجه ما به حفظ رویشگاه های جنگلی کشور هم چهار برابر توجه جهانی باشد.
این دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل با اشاره به اینکه جنگلها اثرات و کارکردهای مستقیم و غیر مستقیم بر اکوسیستم ها دارند، اظهار داشت: جنگلها در تأمین چوب مورد نیاز انسان ها، تولید اکسیژن و تلطیف هوا، حفظ و تولید خاک، تولید علوفه، تولید فرآورده های دارویی و صنعتی، ارزش های تفرجگاهی، زیستگاه گونه های جانوری و حیات وحش و حفظ و نفوذ آب در منابع آب زیرزمینی و پیشگیری از وقوع سیلاب نقش بسیاری مهمی دارند و تخریب جنگلها علاوه بر مشکلاتی که برای اکوسیستم ها و تنوع زیستی بوجود می آورد سبب وقوع و تشدید اثرات پدیده هایی همچون سیل می شوند. اغلب سیلاب هایی که طی سالهای اخیر در بعضی مناطق کشور رخ داد هم ناشی از تخریب منابع طبیعی و بویژه جنگلها بود.
دریک درباره انواع جنگل های کشور ضمن بیان این که به لحاظ رویشگاهی چهار ناحیه جنگلی در ایران وجود دارد، اظهار داشت: یکی از رویشگاه های جنگلی کشور در حاشیه سواحل دریای خزر یعنی جنگل های هیرکانی با مساحت حدود ۱.۸ میلیون هکتار و در غرب آن جنگل های ارسباران با مساحت ۱۴۰ هزار هکتار است که از قدیمی ترین جنگلها و به لحاظ تنوع گونه ای در کشور و حتی جهان بسیار مهم هستند. ناحیه رویشی دیگر جنگل های ایرانی - تورانی یا همان جنگل های فلات مرکزی است که مساحت آن به ۳.۴ میلیون هکتار می رسد و یکسری عوامل اکولوژیک خاصی همچون بارش کم، دمای بالا و خاک شور سبب شده رویش های جنگلی متفاوتی نظیر جنگل های بیابانی و استپی کوهستانی شکل بگیرد.
این محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان در ادامه درباره دو نوع دیگر رویشگاه های جنگلی کشور توضیح داد: ناحیه رویشی دیگر ما خلیجی- عمانی است و در جنوب ایران در یک اقلیم نیمه استوایی قرار دارد. مساحت آن حدود ۱.۵ میلیون هکتار است و شامل جنگل های مانگرو می شود. جنگل های زاگرس هم از دیگر رویشگاه های جنگلی مهم کشور است که مساحت آن حدود ۵ میلیون هکتار برآورد شده و بزرگترین رویشگاه جنگلی کشور به حساب می آید و گونه غالب آن بلوط ایرانی است و از گونه های همراه آن در زاگرس میتوان به گلابی وحشی، بلوط مازو، ارژن، بادامک، کیکم، تنگرس، دافنه، گردو، مورد، بنه، گیلاس وحشی، زالزالک، محلب و سیاه تلو اشاره نمود. جنگل های زاگرس ناحیه رویشی مهمی است، چونکه بیشتر رودهای پرآب کشور از کوههای زاگرس سرچشمه می گیرد و ۴۰ درصد سطح جنگل های ایران را شامل می شود و حدود ۱۱ استان کشور همچون آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، لرستان، ایلام، قسمتی از اصفهان، خوزستان، فارس، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد را در بر می گیرد.
دریک ضمن بیان این که تغییرات شرایط اکولوژیک و چالش های مختلف پیش آمده طی سالهای اخیر، اکوسیستم جنگلی در زاگرس را تحت تأثیر قرار داده و اثرات تجمعی ناشی از حضور و گستردگی برخی عوامل طبیعی و غیر طبیعی مشکلات جدی در غرب کشور بوجود آورده است، تصریح کرد: بخش مهمی از این دگرگونی ها ناشی از تغییرات اقلیمی است اما عوامل طبیعی دیگری همچون خشکسالی و ریزگردها هم در این حوزه نقش داشته اند. همینطور عوامل غیر طبیعی(انسانی) گوناگونی همچون زراعت زیر اشکوب و تغییر کاربری اراضی، چرای بی رویه دام به واسطه حضور دام مازاد در جنگلها و مراتع، فعالیتهای عمرانی نظیر راه سازی و عبور خطوط لوله نفت و گاز و همینطور آتشسوزی های عمدی و غیر عمدی و هجوم آفات و بیماری ها این رویشگاه های جنگلی مهم را تهدید می کنند.
وی ضمن اشاره به این که قطع درختان و قاچاق چوب هم یکی از معضلات تهدیدکننده جنگل های زاگرس است، خاطرنشان کرد: اغلب مردم در حاشیه روستاها و جنگلها بیکار شده اند و مشکلات معیشتی مهم ترین دلیلی است که سبب می شود مردم درختان را قطع و به ذغال تبدیل کنند و سپس برای کسب درآمد و امرار معاش آنرا بفروشند.
این دکتری جنگل شناسی و اکولوژی جنگل در ادامه ضمن تاکید بر این که حساب افراد سودجویی که دست به قطع درختان می زنند با سایر مردمی که به لحاظ معیشتی در مضیقه هستند جدا است، اظهار نمود: در چنین شرایطی هرقدر درباره میزان اهمیت منابع طبیعی به مردم گفته شود اثر چندانی نخواهد داشت چونکه مردم منطقه، درآمدزایی از راه این منابع طبیعی را ساده ترین چاره برای امرار معاش خود می دانند.
دریک در انتها ضمن بیان این که وظیفه سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری حفظ، احیاء، توسعه و بهره برداری اصولی از جنگلها است، اظهار داشت: این نهاد با عنایت به شرایط، امکانات و نیروی انسانی که در دسترس دارد به تنهایی نمی تواند این وظایف را به صورت مطلوبی انجام دهد و نیازمند یاری سایر دستگاه ها بخصوص در بحث هایی مانند اطفای حریق در جنگلها و مراتع است. ازاین رو آنچه اهمیت زیادی دارد لزوم همکاری دستگاه ها در زمینه تدوین برنامه های پیشگیری و حفاطت برنامه های احیا جنگلها است که لازمه اجرای مناسب آن تدوین این برنامه ها با کمک جوامع محلی و مشارکت مردم منطقه است تا بتوانیم ضمن بهره برداری و توسعه پایدار در بخش جنگلها از این منابع با ارزش هم حفاظت نماییم.
منبع: گل بخر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب