درباره زنبور عسل چه می دانید؟
روز جهانی زنبور عسل در ۲۰ مه که سال جاری مصادف با ۳۰ اردیبهشت است، جشن گرفته می شود. کشورهای عضو سازمان ملل متحد پیشنهاد کشور اسلوونی برای انتخاب این روز را در دسامبر ۲۰۱۷ تصویب کردند و دلیل انتخاب این روز بعنوان روزجهانی زنبورداری سال روز تولد «آنتون یانشا» بعنوان پیشگام زنبورداری است.
به گزارش گل بخر به نقل از ایسنا، روز ۲۰ مه، تولد آنتون یانشا (Anton Janša) پدر زنبورداری مدرن اسلوانی است. او سال ۱۷۳۴ به دنیا آمد و تنها ۳۹ سال عمر کرد و رئیس مدرسه زنبورداری بود. کتاب های وی راهگشای زنبورداری مدرن شد و سیستم ابداعی یانشا سبب شد تا برداشت عسل بدون آسیب به کندو میسر شود و در واقع روز جهانی زنبور، ایده زنبورداران اسلوونی بود و با کوشش آنان این روز توسط سازمان ملل پذیرفته شد.
مهمترین کمک به توسعه زنبورداری که توسط آنتون یانشا عرضه شده است تغییر اندازه و شکل کندوها به شکلی است که بتوان آنها را مانند بلوک ها روی هم قرار داد تا امکان انتقال آنها به مراتع مختلف فراهم گردد. روش های زنبورداری وی بر مبنای دانش قدیمی بومی پدرش بود. آنتون یانشا زنبور عسل اصیل اسلوونی (APIS MELIFERA CARNICA) را به جهان معرفی نمود، چند ابزار مفید زنبورداری اختراع کرد و نخستین کسی بود که بر نقش و اهمیت زنبور نر در کندو تاکید نمود. او این عقیده را که زنبورهای نر ناقل آب هستند را رد کرد و بر این باور بود که ملکه زنبورها در هوا توسط زنبور نر بارور می شوند. بعدها برخی کشفیات و نظریات یانشا از راه علم تایید شد.
در واقع هدف از روز جهانی زنبورعسل تاکید بر نقش زنبورها و سایر گرده افشان ها در اکوسیستم است. زنبورها و سایر گرده افشان ها مانند پروانه ها، خفاش ها و مرغ مگس خوار به صورت فزاینده ای در معرض تهدید فعالیتهای انسانی قرار دارند. گرده افشانی با این وجود، یک فرآیند اساسی برای بقای اکوسیستم ها بشمار می رود و حدودا ۹۰ درصد از گونه های گیاهان گلدار وحشی جهان و بیشتر از ۷۵ درصد از محصولات غذایی جهان و ۳۵ درصد از زمینهای کشاورزی جهان به گرده افشانی حیوانات بستگی دارند.
بنابر اطلاعات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، زنبورها با وجود داشتن حداکثر سرعت ۲۵-۳۰ کیلومتر در ساعت، سریع ترین حشرات بال دار دنیا نیستند چونکه آنها برای پرواز در سفرهای کوتاه (از گلی به گل دیگر) آفریده شده اند. بال های کوچک زنبورهای عسل باید ۱۲هزار تا ۱۵هزار بار در دقیقه باز و بسته شود تا بتواند آنها را به کندو برساند. سرعت زنبورها زمانی که دانه های گرده را حمل می کنند به ۱۵ کیلومتر در ساعت کاسته می شود.
برای انجام تمام امور کلونی به زنبورهای زیادی یعنی حدود ۲۰ هزار تا ۶۰ هزار زنبور در هر کندو نیاز است. زنبورهای پرستار از نوزادان مراقبت می کنند، کارگران از ملکه مراقبت می کنند و به او غذا می دهند، زنبورهای نگهبان در ورودی کندو مستقر می شوند و از کندو محافظت و کارگران ساختمانی موم می سازند که ملکه در آن تخم بگذارد و کارگران، عسل را در آن ذخیره می کنند. بعضی از کارگران اجساد زنبورهای مرده را از کلونی خارج می کنند و برخی از زنبورها وظیفه جمع آوری شهد و گرده را بر عهده دارند.
قدرت زنبورهای عسل در تعداد آنها است. زنبورهای کارگر برای حفظ کلونی در زمستان باید از فصل بهار تا آخر پاییز، حدود۳۰ کیلوگرم عسل تولید کنند. برای رسیدن به این هدف و با نرخ ۰٫۰۸۳ (یک دوازدهم یک قاشق چای خوری) عسل به ازای هر زنبور، به ده ها هزار کارگر نیاز است. جالب است بدانید که یک کلونی زنبور عسل به خوبی از عهده تهیه عسل مورد نیاز برای فصل زمستان بر می آید.
ملکه می تواند سه تا پنج سال زندگی کند. او یک هفته بعد از خروج از تخم جهت جفت گیری از کندو خارج می شود و اگر طی ۲۰ روز نتواند جفت گیری کند، توانایی تولیدمثلی خویش را برای همیشه از دست می دهد. ملکه بعد از جفت گیری دیگر نیازی به جفت گیری مجدد ندارد چونکه او اسپرم ها را در اسپرماتکا (فضای خالی داخل بدن) نگه می دارد و از آنها جهت بارور کردن تخم ها در طول عمر خود استفاده می نماید. تنها ۴۸ ساعت بعد از جفت گیری ملکه وظیفه مادام العمر خود یعنی تخم گذاری را شروع می کند. یک ملکه زنبور عسل می تواند در یک روز به اندازه وزن بدن خود تخم ریزی کند. میزان متوسط تخم گذاری روزانه حدود ۱۵۰۰ تخم است و ملکه امکان دارد در طول دوران زندگی خود تا حدود یک میلیون تخم بگذارد. همان گونه که امکان دارد حدس بزنید او هیچ زمانی برای رسیدگی به کارهای دیگر خود ندارد ازاین رو کارگران وظیفه نظافت و تغذیه او را بر عهده دارند.
بعد از پستانداران اولیه، زنبورهای عسل پیچیده ترین زبان نمادین روی کره زمین را دارند. این حشرات دارای بیشتر از یک میلیون نورون (سلول عصبی) در مغز خود هستند و از تعداد زیادی از آنها جهت برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده می نمایند. زنبورهای کارگر در طول زندگی خود وظایف مختلفی را بر عهده دارند. بعضی از زنبورها بعد از یافتن گل های مناسب، به کندو باز می گردند و اطلاعات دقیق در مورد یافته های خویش را با دیگر زنبورها به اشتراک می گذارند. آنها این اطلاعات را به وسیله نوعی رقص پیچیده به سایر افراد کندو منتقل می کنند.
بنابر اطلاعات سازمان ملل، گرده افشان ها نه تنها به صورت مستقیم به امنیت غذایی کمک می کنند بلکه برای حفظ تنوع زیستی نقش کلیدی دارند. سازمان ملل متحد برای افزایش آگاهی نسبت به اهمیت گرده افشانی، تهدیدهای آنها و سهم زنبورهای عسل در توسعه پایدار ۲۰ مه را بعنوان روز جهانی زنبورعسل تعیین کرد. هدف تقویت اقدامات با هدف محافظت از زنبورها و سایر گرده افشان ها است که به صورت قابل توجهی در حل مشکلات در ارتباط با عرضه جهانی غذا و از بین بردن گرسنگی در کشورهای در حال توسعه کمک می نماید. همه ما به حشرات گرده افشان وابسته هستیم ازاین رو نظارت بر وضعیت کاهش آنها و توقف از دست دادن تنوع زیستی بسیار مهم می باشد.
زنبورها در معرض تهدید هستند چونکه حالا میزان انقراض گونه ها به سبب تاثیرات فعالیتهای انسانی ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ برابر بیشتر از حد طبیعی است. نزدیک به ۳۵ درصد از گرده افشان های بی مهره بخصوص زنبورها و پروانه ها و حدود ۱۷ درصد از گرده افشان های مهره دار از مانند خفاش ها در سرتاسر جهان با خطر انقراض روبرو هستند. در صورت تداوم این روند، محصولات مغذی مانند میوه ها، آجیل ها و خیلی از محصولات گیاهی به صورت فزاینده ای جایگزین محصولات اصلی مانند برنج، ذرت و سیب زمینی می شوند و در نهایت منجر به یک رژیم غذایی نامتعادل خواهند شد.
شیوه های کشاورزی فشرده، تغییر کاربری زمین، تک کشتی، سموم دفع آفات و دمای بالای هوا همراه با تغییرات اقلیمی همه مشکلاتی را برای جمعیت زنبورهای عسل و کیفیت غذایی که کشت می شود، بوجود می آورد. کنوانسیون تنوع بیولوژیک با شناخت ابعاد بحران گرده افشانی و پیوندهای آن با تنوع زیستی و معیشت انسان، حفظ و استفاده پایدار از گرده افشان ها را در اولویت قرار داده است.
از راهکارهای فردی میتوان به کاشت مجموعه متنوعی از گیاهان بومی که در فصول مختلف سال گل می دهند، خرید عسل خام از کشاورزان محلی، خرید محصولاتی که توسط روش های پایدار کشاورزی تولید شدند، استفاده نکردن از آفت کش ها، قارچ کش ها یا علف کش ها در باغات، محافظت از کلونی های زنبورهای وحشی در صورت امکان، کمک به حفظ اکوسیستم های جنگلی و افزایش آگاهی نسبت به این مورد اشاره نمود.
دولت و تصمیم سازان هم می توانند از راه تقویت مشارکت جوامع محلی در تصمیم گیری بخصوص مشارکت مردم بومی که اکوسیستم ها و تنوع زیستی را می شناسند به حفظ این گونه کمک کنند و با افزایش همکاری بین سازمان ها، شبکه های دانشگاهی و تحقیقاتی ملی و بین المللی در جهت نظارت و ارزیابی خدمات گرده افشانی اقدام نمایند.
منبع: گل بخر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب