فروپاشی اکولوژیکی جهان آیا تغییرات اقلیمی وارد مرحله جدیدی شده؟
به گزارش گل بخر درحالی که دنیا هنوز از تبعات ناشی از همه گیری کرونا و ناامنی های حاصل از آن رهایی نیافته، تنها در بازه زمانی یک ماه گذشته جهان شاهد حوادث اقلیمی فاجعه باری بوده که به فاصله زمانی کوتاهی از یکدیگر در سرتاسر جهان تکرار شده و بر گستره ناامنی های سراسر گیتی افزوده است.
سیل ویرانگر در آلمان، بلژیک و هلند با بیشتر از ۲۰۰ کشته و بیشتر از ۷۰ تن ناپدید، آتشسوزی در کالیفرنیا که منجر به خاکستر شدن ۱۲۰ هزار هکتار از جنگل های این ایالت و ناامنی انسانی و ترک خانه ها توسط ساکنان شده، بارش میانگین یک ساله تنها در ۲۴ ساعت در چین و سیل ویرانگر در این کشور با دستکم ۱۳۶ قربانی، وقوع سیل در هند و مکزیک، آتشسوزی وسیع در جنگل های جنوب شرق کشور ترکیه و ثبت دماهای بی سابقه در بعضی شهرهای کانادا و آتشسوزی در بعضی مناطق غربی این کشور؛ به همه این موارد باید آتش سورزی جنگل های سیبری و افزایش دما در روسیه را هم افزود. در این شرایط با عنایت به گزارش نهادها و چهره های سرشناس محیط زیست این پرسش مطرح می شود که آیا تغییرات اقلیمی وارد مرحله تازه ای شده است؟
همه این حوادث پیشبینی پذیر بوده اند. دانشمندان و اقلیم شناسان دستکم در طول دو دهه گذشته بارها نسبت به وقوع فجایع تشدیدشده اقلیمی اخطار داده اند. حدود دو سال پیش ۱۱ هزار دانشمند و کارشناس از ۱۵۳ کشور دنیا کنار هم گرد آمده و اعلام نمودند جهان با وضعیت اضطراری اقلیمی مواجه می باشد. حالا همان گروه پژوهشی بعد از گذشت دو سال، اخطار می دهند که «نشانه های حیاتی» زمین رو به زوال و افول گذاشته است. دانشمندان در ارزیابی جدید خود نوشته اند: «از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۱ شاهد افزایش بی سابقه فجایع در رابطه با تغییرات اقلیمی بوده ایم که شامل امواج گرمای بی سابقه و آتشسوزی های گسترده، توفان های خارق العاده و گربادهای ویرانگر است.» در همین حال، سطوح دی اکسید کربن در جو زمین به میزان بی سابقه جدیدی رسیده و تعداد دام های موجود در زمین از ۴ میلیارد راس عبور کرده است که خارج از توان اکولوژیکی زمین است.
از سوی دیگر هیئت بینادولتی تغییرات آب وهوایی[۱]، برای تهیه گزارشی توسط ۲۸۴ نویسنده ی کارشناس، نشستی از راه دور تشکیل داده است. هیئت بینادولتی تغییرات اقلیمی یکی از نهادهای وابسته سازمان ملل متحد است که در سال ۱۹۸۸ توسط برنامه محیط زیست و سازمان هواشناسی ملل متحد با هدف ارزیابی علمی دوره ای وضعیت آب وهوایی جهان و عرضه گزارش به رهبران سیاسی درباره تغییرات اقلیمی، تاثیرات و مخاطرات آن و همینطور راهبردهای سازگاری و کاهش اثر تشکیل شد. گزارش های پیشین این هیئت همواره حاکی از افزایش سطح انتشار گازهای گلخانه ای و وخیم تر شدن وضعیت اقلیمی جهان است. با عنایت به وقفه کوتاه مدت تولید گازهای گلخانه ای به علت همه گیری ویروس کرونا، انتظار می رود گزارش این هیئت همچون گذشته بر وضعیت وخیم آب وهوایی تاکید دارد.
«روز تخطی زمین»[۲] امسال حدود ۵ ماه زودتر سر سیده؛ این امر گواه دیگری است از وضعیت یک فروپاشی. روز تخطی زمین عنوانی است برای روزی که تمام منابع تجدیدپذیر زمین برای مصرف یک سال ساکنان آن تمام می شود. اندیشکده «شبکه ردپای جهانی»[۳] هر سال روزی را بعنوان روز تخطی زمین مشخص می کند تا کاهش فزاینده سطح منابع طبیعیِ تجدیدپذیر زمین را به علت مصرف بی رویه و فعالیتهای انسانی که بر توان بازیابی زمین تأثیر مستقیم دارد، مشخص نماید. از سال ۱۹۸۶ که اندیشکده «شبکه ردپای جهانی» کار تعیین روز تخطی زمین را آغاز کرد، این روز هربار جلوتر آمده و سال جاری برای اولین بار از زمان آغاز چنین رویه ای، این روز تا ماه ژوئیه پیش آمده. آخرین بار قبل از دهه ۱۹۷۰ بود که میزان مصرف بشر با میزان منابع تجدیدپذیر قابل مصرف زمین تقریباً برابر می شد. ردپای کربنی تنها به علت فعالیتهایی که به انتشار گاز دی اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانه ای در جو می انجامند، حالا ۶۰ درصد کل ردپای بوم شناختی جهانی را شکل می دهد.
با توجه به هشدارها و گزارش های مختلف نهادهای پژوهشی محیط زیستی، چهره های سرشناش و کارشناسان این حوزه، جهان کنونی وارد مرحله جدیدی از تجربه تغییرات آب وهوایی شده و در بسیاری موارد در نقطه بی بازگشت قرار گرفته. با این وجود برخی کارشناسان معتقدند هنوز بارقه های امید وجود دارد؛ سبک زندگی بشر و خودخواهی او برای داشتن رفاه همه جانبه در کنار بی توجهی سیاستمداران و رهبران جهان به وضعیت فروپاشی محیط زیستی مسبب چنین وضعیتی است، در چنین شرایطی تنها راه نجات، آگاهی رسانی جمعی درباره مخاطرات تغییرات اقلیمی و صحبت کردن درباره راه ها و اقدامات فردی و جمعی است که می تواند اثرگذار باشد؛ ادامه پافشاری بر سبک زندگی کنونی و هراس از تغییر بنیادین در این شیوه گریبانگیر جامعه بین الملل خواهد شد. درسی که از همه گیری ویروس کرونا می آموزیم آن است که این تغییر نباید تنها در بخش مصرف انرژی برای بخش حمل و نقل باشد، بلکه ساختارهای حمل و نقل به کلی نیازمند تغییر بنیادین و زیربنایی هستند. این تغییر شامل حذف سوخت های فسیلی است. تغییر رژیم غذایی، محافظت همه جانبه از زیست بوم های طبیعی و اختصاص بودجه های کلان برای ترمیم و احیای این زیست بوم ها همچون آمازون، افزایش مالیات بر کربن و حذف سریع گازهای گلخانه ای، همچون راهکارهای لازم برای پیشگیری از فروپاشی یکپارچه محیط زیستی در کنار آگاهی رسانی فردی و جمعی است.
کارشناس ارشد روابط بین الملل و کنشگر محیط زیست
[۱] Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC)
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب