تعارض های انسان و پلنگ و راه های كاهش آن
به گزارش گل بخر پلنگ ایرانی بعنوان گونه ای در معرض خطر انقراض با تهدیدهایی مانند به دام افتادن در تله های آهنی، مسمومیت با طعمه های مسموم و... مواجه می باشد. معاون سابق محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به اینکه یکی از راه های کاهش تعارض های میان انسان و پلنگ، پرداخت خسارات ناشی از حمله اینگونه به محصولات و دام کشاورزان و دامداران است، اظهار داشت: متاسفانه موضوع خسارات ناشی از حمله حیات وحش به دام در قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست دیده نشده است.
حمید ظهرابی در گفت و گو با ایسنا، ضمن بیان اینکه پلنگ گوشتخوار بزرگ جثه و جزو گونه های کمیاب و حفاظت شده کشور و در لیست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت گونه ای در معرض خطر انقراض است، اظهارکرد: پلنگ ایرانی جمعیت کمی در کشور دارد و به همین خاطر ارزش حفاظتی بالایی برخوردار می باشد. پلنگ ایرانی در زمره گونه های پرچم به حساب می آید ازاین رو حفاظت و بهبود شرایط زندگی این گونه مبین سلامت اکوسیستم و کارکرد صحیح اجزای آن است.
وی افزود: تحت فشار قرار گرفتن و ایجاد مشکلاتی نظیر جابجایی و حضور در مراکز جمعیتی و حاشیه آن برای این گونه نشاندهنده این است که کل اکوسیستم گرفتار مشکل شده است و اجزای مختلف اکوسیستم که کارکردهای حفاظتی و تأمین غذا وامنیت برای گونه پرچم را دارند مبتلا به اختلال شده اند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس با اشاره به اینکه عوامل مختلفی در کشور جمعیت پلنگ را تحت تأثیر قرار می دهد، اظهار نمود: یکی از اصلی ترین آنها جزیره ای شدن زیستگاه ها و تکه تکه شدن زیستگاه هاست که سبب فراهم شدن شرایط برای مواجهه این حیوان با زیستگاه های انسانی و ایجاد تعارضات بین انسان و پلنگ می شود. این تعارضات در خیلی از موارد در نهایت منجربه صدمه دیدن و کشته شدن پلنگ می شود.
وی اضافه کرد: راه اندازی جاده ها، راه آهن، خطوط انتقال گاز و نفت، توسعه شهرها و روستاها، توسعه کشاورزی و صنعت و معدن از عوامل عمده جزیره ای و تکه تکه شدن زیستگاه ها به شمار می روند.
ظهرابی افزود: یکی دیگر از عوامل کاهش جمعیت و صدمه دیدن پلنگ ایرانی حضور انسان در زیستگاه های این گونه به دلیل انجام فعالیتهایی مانند دامداری سنتی و کشاورزی پراکنده است. با ورود افراد به زیستگاه های گونه های حیات وحش میزان تعارضات بین انسان و پلنگ افزایش می یابد.
معاون سابق محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست همینطور کاهش جمعیت علفخوارانی که طعمه پلنگ هستند را یکی از عوامل افزایش تعارضات منافع انسان با پلنگ دانست و اظهار داشت: زمانی که جمعیت طعمه های گوشتخواران بزرگ جثه کاسته می شود، این گونه ها به ناچار به حاشیه مناطق سکونتگاهی نزدیک می شوند و ازاین رو احتمال برخورد با جوامع انسانی و فعالیتهای انسانی افزوده می شود. در کاهش جمعیت طعمه های گوشتخواران هم عوامل گوناگونی نقش دارند که همچون آنها می توان به تخریب زیستگاه ها، تغییر کاربری اراضی و جزیره ای شدن زیستگاه ها، شکار غیر مجاز و شیوع بیماری هایی مانند طاعون نشخوارکنندگان کوچک جثه در مناطق مختلف کشور اشاره نمود.
به گفته ظهرابی، یکی از تهدیداتی که متوجه حیات وحش بخصوص پلنگ ایرانی می شود ایجاد ناامنی در زیستگاه به دلیل تشدید فعالیتهای انسانی است. فعالیتهایی مانند معدن کاوی و تغییر کاربری اراضی از عواملی هستند که می تواند امنیت گوشتخواران و علفخواران را از بین ببرد و آنها را ناچار به مهاجرت به زیستگاه های جدید کند. در این مهاجرت ها هم احتمال مواجهه حیات وحش با انسان و فعالیتهای انسانی و ایجاد تعارضات وجود دارد.
وی اضافه کرد: برخی عوامل طبیعی نظیر اشغال قلمرو توسط فرد قوی تر، افزایش سن و بیماری هم سبب نزدیک شدن پلنگ به زیستگاههای انسانی می شوند.
راهکارهای کاهش تهدیدات ضد پلنگ
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس درباره راهکارهای کاهش مخاطرات و تهدیداتی که متوجه گونه های حیات وحش بخصوص پلنگ هستند، اظهار داشت: محدود کردن فعالیتهای انسانی که ارزش اقتصادی و ارزش افزوده بالایی را تولید نمی کنند، پیشگیری از ورود دامداران سنتی و تغییر کاربری اراضی در عرصه های طبیعی بکر و افزایش سطح و محدوده های مناطق حفاظت شده می تواند از راهکارهای کاهش تعارضات بین انسان و حیات وحش و مخاطرات آن باشد ازاین رو لازم است زیستگاه های حیات وحش به نحوی طراحی شوند که دربرگیرنده قلمرو گونه ها و برآورد کننده نیازهای زیستی آنها باشد.
ظهرابی ضمن اشاره به اینکه فرهنگ سازی و آموزش روش های مواجهه با پلنگ به جوامع انسانی نقش مهمی در کاهش تعارضات بین انسان و پلنگ و در نتیجه پیشگیری از کاهش جمعیت این گونه را دارد، اظهار نمود: آموزش روش های برخورد مناسب در مواجهه مردم محلی با پلنگ، روش های کاهش موارد مواجهه با گوشتخواران و افزایش ظرفیت تحمل افراد از راهکارهایی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
وی افزود: یکی از موارد دیگری که سبب تعارضات بین انسان با گونه های حیات وحش همچون پلنگ می شود مواجهه افرادی است که برای تفریح و گردشگری به محیط های طبیعی و اکوسیستم های طبیعی می روند ازاین رو لازم است به گردشگران هم آموزش های لازم داده شود تا بدانند که حیوانات در کدام زیستگاه ها حضور دارند و در این مناطق از مسیرهای ناشناخته عبور نکنند تا با حیواناتی مانند گوشتخواران وحشی مواجه نشوند.
پرداخت خسارات ناشی از حیات وحش در قانون دیده نشده است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس یکی از مهم ترین راهکارها برای کاهش موارد تلفات و صدمه به پلنگ را «پرداخت خسارات ناشی از حیات وحش به دامداران و کشاورزان و بیمه کردن دام، محصولات کشاورزی و سایر گونه هایی که مورد حمله قرار می گیرند» دانست و اظهار داشت: متاسفانه ضعف بزرگی در زمینه جبران خسارات ناشی از حیات وحش وجود دارد چونکه صندوق بیمه محصولات کشاورزی در سطح کشور پذیرش خسارات ناشی از حیات وحش به مزارع را برعهده نگرفته و پیگیری های سازمان حفاظت محیط زیست در این حوزه به نتیجه ای نرسیده است و مبحث حمله گوشتخواران به دام هم اصلا در قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست پیشبینی و دیده نشده است یعنی این خسارات قابل پرداخت نیست و سازمان حفاظت محیط زیست هم اعلام نموده است که از پذیرش این درخواست ها خودداری شود.
وی در ادامه تصریح کرد: آنچه لازم است اتفاق افتد، اصلاح قانون است تا حمله گوشتخواران وحشی به دام مشمول پرداخت هزینه شودهمچنین باید بتوان خسارات ناشی از حمله حیات وحش به دام و محصولات کشاورزی را از محل صندوق بیمه محصولات کشاورزی پرداخت کرد.
به گفته معاون سابق محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، ایجاد یک مکانیسم بین سازمان حفاظت محیط زیست و صندوق بیمه محصولات کشاورزی با پشتوانه قانونی می تواند مشکلاتی شامل تله گذاری و مسمویت حیات وحش به وسیله طعمه های مسموم که اقداماتی به دور از اخلاق و انسانیت است را برای همیشه از بین ببرد حتی می توان این مکانیسم را طوری تعریف کرد که مبلغی که سازمان حفاظت محیط زیست باید سالانه به کشاورزان و دامداران پرداخت کند به صندوق بیمه محصولات کشاورزی واریز شود و آن صندوق خسارت ها را بعد از تایید سازمان محیط زیست تأمین و پرداخت کند.
وی تصریح کرد: آنچه در قانون برای پرداخت خسارات ناشی از ضرر حیات وحش به کشاورزان آمده تاکید می کند که خسارات زمانی جبران می شود که کشاورزان تمام اقدامات حفاظتی نظیر فنس کشی، دیوارکشی و سایر اقدامات را انجام داده اما با این وجود محصولات آنان مورد حمله حیات وحش قرار گرفته باشد. آن زمان است که کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست این مورد را بررسی و تایید می کنند و بعد از پیمودن برخی مراحل اداری خسارت های ناشی از حمله حیات وحش به کشاورزان پرداخت می شود.
ظهرابی در انتها ضمن اشاره به اینکه مکانیسم دیگری که سالهای گذشته در زمینه کاهش تعارضات بین پلنگ و جوامع محلی تجربه شد و بیمه کردن خسارات ناشی از پلنگ توسط یک شرکت بیمه به صورت داوطلبانه بود، اظهار نمود: این شرکت بیمه اعلام نمود که هرجایی در سرتاسر کشور به پلنگ صدمه ای برسد یا خسارتی از این گونه به مردم وارد شود، مبادرت به پرداخت خسارت می کند و آن زمان مبلغ ۲ میلیارد تومان سالانه برای این کار در نظر گرفت. ورود و حضور داوطلبانه شرکتهای بیمه در امر مشارکت در حفظ حیات وحش بعنوان مسئولیت اجتماعی می تواند اقدام خوبی در این حوزه باشد اما متاسفانه سالهای گذشته ارزش کار این اقدام داوطلبانه شرکت بیمه در چارچوب تبلیغات برای جامعه به درستی تشریح نشد تا شرکتهای دیگر بیمه هم تشویق به چنین اقداماتی شوند.
منبع: golbekhar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب